انواع مسئولیت اجتماعی‌سازمانی: بررسی موارد موفق؟
سازمان‌ها و برندها برای رسیدن به موفقیت‌های روزافزون نیازمند تعامل با اجتماع هستند و با سرمایه‌گذاری در رویدادهای مردمی و اجتماعی و نشان دادن وجدان اجتماعی خود شانس موفقیتشان را افزایش می‌دهند. در این حالت با موضوع مسئولیت اجتماعی‌سازمانی روبه‌رو می‌شویم.
منظور از مسئولیت اجتماعی‌سازمانی (CSR) سیاست‌های اجرایی است که علاوه‌بر منافع شرکت به دنبال رشد و پیشرفت جامعه نیز هستند. به عبارت ساده‌تر، مفهوم مسئولیت اجتماعی‌سازمانی مبتنی‌بر این است که شرکت‌ها باید با منابعی که در‌اختیار دارند تنها به دنبال افزایش درآمد نباشد؛ بلکه باید اهداف و وظایف اجتماعی را نیز در‌نظر بگیرند. در‌ادامه مطلب می‌توانید با انواع این مسئولیت‌ها آشنا شوید و موارد موفق ایرانی و خارجی را هم مشاهده کنید.
تعریف مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR)
مسئولیت اجتماعی مفهومی است که مربوط به واکنش‌های افراد درباره محیط‌زیست، مسائل اجتماعی، مردم و مسائل فرهنگی می‌شود. هنگامی که در کنار کلمه سازمان یا شرکت می‌آید در واقع وظایفی را برای کسبوکارها و سازمان‌ها دررابطه با نحوه تعامل با اجتماع تعیین می‌کند. مطابق تعریف، مجموعه‌های تجاری باید درآن‌واحد به مردم، محیط‌زیست و سوددهی تجارتشان توجه کنند و متناسب با این موارد برنامه‌ریزی و فعالیت کنند.
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی در مفهومی ساده‌تر به معنای چارچوب قوانین اخلاقی است که سازمان‌ها و شرکت‌ها موظف هستند مبتنی‌بر منفعت محیط‌زیست و جامعه، فعالیت‌های خود را انجام دهند. در‌نقطه مقابل اگر این مجموعه‌ها با تصمیمات و فعالیت‌های خود موجب آسیب به محیط‌زیست و جامعه شوند، این موضوع امری غیرمسئولانه است که در ادامه میتواند باعث شود از طرف مردم طرد و در‌نهایت ورشکسته شود.
اهمیت مسئولیت اجتماعی‌سازمانی
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی از نوع شرکت و زمینه شغلی تأثیر می‌پذیرد و بسته به آن میتواند متفاوت باشد. مشاغل می‌توانند از طریق برنامه‌های CSR به تقویت برند خود بپردازند و درعین‌حال برای رشد و منفعت جامعه هم قدم‌های کوچکی بردارند.
یکی از دلایل اهمیت مسئولیت اجتماعی‌سازمانی، به‌وجود آوردن محیطی مطمئن و قابل‌اعتماد است که تضمین می‌کند کسبوکارها به‌تمامی اصول اخلاقی پایبند هستند. سازمان‌هایی که طبق همین اصول فعالیت می‌کنند نه‌تنها به افراد جامعه و محیط‌زیست آسیبی وارد نمی‌کنند؛ بلکه با این رویکرد مسئولانه برای خود محبوبیت و اعتبار کسب می‌کنند. زمانی که کسبوکارها فعالیت‌های خود را براساس مسئولیت اجتماعی انجام دهند، مزایای آن باعث جلو راندن و رشد مستقیم جامعه و افراد می‌شود. برای نمونه در شرایطی که کسب‌وکاری به سازمان‌های خیریه توجه کند و به این سازمان‌ها هدیه دهد، در این شرایط بر رشد جامعه و کاهش آسیب‌های احتمالی تأثیر می‌گذارد.
تا اینجا در یافتیم که انجام صحیح CSR چقدر میتواند برای جامعه مهم باشد؛ اما این مسئولیت‌ها برای سازمان و شرکت نیز مهم است. چرا‌که به‌واسطه انجام مسئولیت اجتماعی‌سازمانی، پیوندهای قوی بین کارکنان و مدیران ایجاد می‌شود و این موضوع به کارکنان و کارفرمایان کمک می‌کند تا بتوانند ارتباط بیشتری با دنیای واقعی و اجتماعی برقرار کنند.
انواع مسئولیت اجتماعی شرکت CSR چیست؟
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی (CSR) نیازمند تعریف اقداماتی است که شامل درنظرگرفتن ابعاد اجتماعی نیازهای مشتریان، سهامداران و جوامع باشد. CSR به معنای ارتقا و تحقق اهداف اجتماعی و زیست‌محیطی است. این شامل حمایت از محیط‌زیست، انصاف در کسبوکار، رعایت حقوق کارگران، و توسعه منابع محلی می‌شود. همچنین، CSR میتواند با ارتقای شرایط کاری و اجتماعی، اثر مثبتی بر روی جامعه داشته باشد. در ادامه دسته‌بندی‌های مختلف مسئولیت سازمانی را می‌توانید مشاهده کنید:
زیست‌محیطی
برای شرکت‌هایی که به مسئولیت اجتماعی و زیست‌محیطی متعهد هستند، ارتباط با محیط‌زیست امری حیاتی است. این شرکت‌ها باید در برنامه‌ریزی برای آینده مجموعه خود رویکردها و شیوه‌هایی را که با محیط‌زیست سازگارند، اتخاذ کنند. فعالیت‌های صنعتی ممکن است منجر به آلودگی هوا و آب، تخریب منابع طبیعی و افزایش گازهای گلخانه‌ای شود؛ بنابراین با اتخاذ تدابیر مناسب، این شرکت‌ها می‌توانند تأثیرات منفی خود را کاهش دهند و حتی به بهبود محیط‌زیست کمک کنند. تعهد به مسئولیت اجتماعی زیست‌محیطی نه‌تنها برای حفظ محیط‌زیست، بلکه برای بهبود عملکرد کسبوکار و پذیرش مسئولیت اجتماعی از اهمیت بالایی برخوردار است.
اخلاقی
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی اخلاقی به معنای اطمینان از این است که یک کسبوکار در تمام فعالیت‌های خود از شیوه‌های تجاری منصفانه استفاده کند. این موضوع شامل رفتاری مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی و احترام به همه کارکنان، مشتریان و سهامداران می‌شود. به‌عنوان مثال تعیین حداقل دستمزد معقول برای کارکنان میتواند جزئی از آن باشد. به عبارت دیگر، این مسئولیت به ایجاد محیط کاری اخلاقی و احترام‌آمیز، پایبندی به استانداردهای اخلاقی در روابط با مشتریان و ذی‌نفعان، و ایجاد تعادل در نقشه حقوقی و اجتماعی شرکت اشاره دارد؛ ازاین‌رو، تمرکز بر مسئولیت اجتماعی اخلاقی به‌عنوان یک عنصر اساسی برای موفقیت و پایداری کسبوکارها بسیار توصیه می‌شود.
بشردوستانه
در جوامع امروزی، انتظار می‌رود که شرکت‌ها به جوامع محلی و انجمن‌های بشردوستانه کمک مالی کنند. وقتی که شرکت‌ها این اقدام را انجام می‌دهند به‌اصطلاح به مسئولیت اجتماعی بشردوستانه خود پایبند هستند. این مسئولیت در‌مورد ایجاد روابط مثبت با جوامع خیرین، حمایت از برنامه‌های اجتماعی و مشارکت در پروژه‌های اجتماعی مرتبط با محیط‌زیست، آموزش، بهداشت و سایر زمینه‌ها است. با انجام این اقدامات، شرکت‌ها می‌توانند نقش فعالی در بهبود شرایط جامعه و کمک به رفاه عمومی ایفا کنند. این رویکرد به‌عنوان یک جزء اساسی از وظایف اجتماعی‌سازمانی از اهمیت بالایی برخوردار است و نشان از تعهد شرکت‌ها به ارزش‌های اجتماعی دارد.
اقتصادی
زمانی که یک کسبوکار به مسئولیت اجتماعی اقتصادی پایبند باشد در این حالت تلاش می‌کند تصمیمات مالی را اتخاذ کند که از نظر اجتماعی مفید و مؤثر هستند و کسب سود بیشتر در اولویت دوم آنها قرار دارد. برای نمونه کسبوکارها ممکن است برای سرمایه‌گذاری اقتصادهای خرد را ترجیح دهند یا سیاست‌های حقوقی و اجتماعی منصفانه را اجرا کنند؛ حتی اگر این تصمیمات به کاهش سود آنها منجر شود. در‌نتیجه، این مسئولیت اجتماعی باعث ایجاد ارزش‌افزوده و تأثیر مثبت در جوامع محلی و جهانی می‌شود.
در مثالی دیگر یک شرکتی که متعهد به مسئولیت اجتماعی اقتصادی است تمایل دارد با تأمین‌کننده‌ای که از مواد سازگار با محیط‌زیست استفاده می‌کند، قرارداد امضا کند حتی اگر این انتخاب موجب هزینه‌های بیشتری شود.
مسئولیت اجتماعی و اهمیت آنها در جوانب مختلف اجتماع
دستورالعمل‌های مسئولیت اجتماعی‌سازمانی، توسط سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) به‌منظور کمک به اجرای مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها در سال ۲۰۱۰ منتشر شده است. این استانداردها به عنوان راهنمایی برای اجرایی‌سازی دقیق مسئولیت‌های اجتماعی این مجموعه عمل می‌کنند؛ زیرا این استانداردها بیشتر کیفی هستند. این دستورالعمل‌ها به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا اصولی که برای CSR پیش‌بینی می‌شود را به اقدامات عملی کنند.
چطور می‌توانیم csr را در کسبوکار خود پیاده‌سازی کنیم؟
اجرای مسئولیت‌های اجتماعی‌سازمانی در کسب‌وکارهای مختلف زمان‌بر است و در هر‌مجموعه‌ای میتواند دستورالعمل متفاوتی داشته باشد. در‌ادامه خلاصه‌ای از دستورات عمومی برای اجرای این وظایف سازمانی را فهرست کرده‌ایم:
تلاش‌های کنونی را ارزیابی کنید
بررسی تلاش‌های موجود برای مسئولیت اجتماعی شرکت ضروری است. شیوه‌های زیست‌محیطی و اجتماعی شرکت را بررسی کرده و تأثیر آنها بر محصولات و خدمات خود را ارزیابی کنید. این کار به بهبود فعالیت‌ها و افزایش پایداری کسب‌وکارتان کمک می‌کند.
اهدافتان را از اجرای این مسئولیت‌ها تعریف کنید
در مرحله بعد، اهداف CSR خود را تعریف کنید. باتوجه به مأموریت، ارزش‌ها و برنامه کاری شرکت اهدافی برای مسئولیت‌های اجتماعی تعیین کنید. این اهداف باید با ارزش‌های شرکت هماهنگ باشند و شامل بهبود محیط‌زیست، توسعه پایدار و تعهد به اخلاق کسبوکار باشند. این اهداف باید قابل‌اندازه‌گیری و دستیابی باشند تا رسیدن به آنها در درازمدت ممکن باشد.
اولویت‌های خود را مشخص کنید
اولویت‌های مهم‌تر را با هماهنگی کارکنان، شرکا و سهامداران تعیین کنید. در انتخاب اولویت‌ها کارهایی که بیشترین تأثیر را بر CSR و اهداف شرکت دارند از اهمیت بالایی برخوردار هستند. نظرخواهی از افراد ذکر شده، در دستیابی به رضایت جمعی و هماهنگی بیشتر در تصمیم‌گیری‌های مهم کمک می‌کند.
یک برنامه عملی را ایجاد کنید
حال براساس اولویت‌ها یک برنامه عملی، با زمان‌بندی دقیق و منابع لازم، طراحی کنید. برگزاری جلسات منظم برای نظارت بر پیشرفت، شناسایی نقاط قوت و ضعف و اتخاذ تصمیمات لازم برای بهبود فرایند را هم در‌نظر داشته باشید.
مزایای مسئولیت اجتماعی‌سازمانی
شرکت‌ها بزرگ دنیا که اهمیت مسئولیت اجتماعی‌سازمانی را دریافته‌اند در اجرای این وظایف سرمایه‌گذاری می‌کنند. حتی برای اجرای بهتر، بخش‌ها یا شعبه‌های اختصاصی دارند که مسئول رسیدگی به امور مربوط با این مسئولیت‌ها هستند؛ اما چه چیزی باعث شده که مسئولیت اجتماعی‌سازمانی تا این حد برای آنها اهمیت پیدا کرده است؟
افزایش وجهه عمومی شرکت
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی نه‌تنها به بهبود وجهه عمومی آنها کمک می‌کند؛ بلکه جزئی اساسی از موفقیت آنها است. شرکت‌های موفق نگرانی‌های مشتریان، جامعه و محیط‌زیست را در‌نظر می‌گیرند؛ به‌همین دلیل به پشتیبانی پس از فروش، خدمات مشتری و دستیابی به اهداف مدنی توجه می‌کنند. این اقدامات نه‌تنها باعث بهبود روابط عمومی شرکت می‌شوند؛ بلکه منجر به تبلیغات مثبت‌تر و پوشش رسانه‌ای گسترده‌تر می‌شوند که در‌نهایت بازدهی شرکت را افزایش می‌دهد.
افزایش سودآوری مجموعه
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی بهبود حاشیه سود آنها در سریع‌ترین زمان ممکن را فراهم می‌کند. با اعمال اقدامات مسئولانه، شرکت‌ها نشان می‌دهند که به ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی توجه دارند. مشتریان، امروزه بیشتر گذشته به مسائل محلی و جهانی واکنش نشان می‌دهند و تصمیم برای خرید را براساس نگرش شرکت‌ها نسبت به این موضوعات تعیین می‌کنند. به عبارتی آنها ترجیح می‌دهند از شرکت‌هایی خرید کنند که نگرانی و اقدامات خود را نسبت به مسائل اجتماعی نشان داده و برای حل آنها مشارکت می‌کنند. این موضوع باعث ایجاد وفاداری مشتریان می‌شود و در‌نهایت به فروش بیشتر و سود بالاتر منجر می‌شود.
افزایش مجموع دارایی‌های شرکت
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی (CSR) میتواند دارایی‌های شرکت را افزایش دهد. باتوجه به ارزش‌هایی مانند حسن‌نیت، اعتماد و شهرت مثبت که CSR به همراه می‌آورد، شرکت‌ها می‌توانند برند خود را تقویت کرده و ارتباطات مثبتی با مشتریان، مخاطبان و جامعه برقرار کنند. این ارتباطات مثبت به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به‌عنوان یک شرکت مسئولیت‌پذیر و باارزش شناخته شوند که در‌نهایت به افزایش قدرت برند و در‌نتیجه رشد و توسعه شرکت منجر می‌شود. به‌طور کلی، CSR نه‌تنها به بهبود روابط عمومی شرکت کمک می‌کند، بلکه به ارزش و دارایی‌های شرکت نیز کمک می‌کند.
مثال‌های واقعی از مسئولیت اجتماعی‌سازمانی
پیش‌تر توضیح دادیم که انجام مسئولیت‌های اجتماعی برای غول‌های اقتصادی در دنیا به‌نوعی سرمایه‌گذاری برای افزایش اعتبار و قدرت برند تبدیل شده است. در‌ادامه می‌توانید چند نمونه موفق آن را مشاهده کنید:
- شرکت اپل
- شرکت استارباکس
- شرکت کاله
و شرکت لوگو از جمله مجموعه‌های هستند که تاکنون اقدامات مؤثری برای قدرتمندسازی برند خود به‌وسیله برنامه‌های مسئولیت اجتماعی‌سازمانی انجام داده‌اند.
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی با پابلیکا
سیاست‌گذاری‌های درون‌سازمانی که به جهت بهبود، رشد و پیشرفت جامعه مقرر و اجرا می‌شوند، مزایای بسیاری را در درازمدت برای آن سازمان‌ها به بار می‌آورند. از جمله این سیاست‌ها انجام فعالیت‌های زیست‌محیطی، خیریه و داوطلبانه است.
مسئولیت اجتماعی‌سازمانی به همان اندازه که برای جامعه مهم است، برای یک شرکت نیز اهمیت دارد؛ زیرا می‌توان با استفاده از CSR هم به جامعه خدمت کرد و هم استراتژی‌های برندینگ را تقویت نمود. پابلیکا در تمامی مراحل طراحی و اجرای سیاست‌های مسئولیت اجتماعی سازمان و آگاهی از برند شما هم پایتان خواهد بود.
اشتراک گذاری این مطلب در :
مجموعه‌های درمانی هم می‌توانند با رعایت اصول مسئولیت اجتماعی سازمانی مانند سایر مجموعه‌های اقتصادی عمل کنند.
در ایران هم مانند سایر نقاط دنیا واحد‌های تجاری و کسبوکارها می توانند با پایبندی به مسئولیت‌های اجتماعی موفق عمل کنند.
حفظ محیط زیست، رعایت حقوق کارگران، ارتقای جامعه، شفافیت و اخلاق کسبوکار و ایجاد ارزش برای سهامداران از اصول مسئولیت اجتماعی سازمانی هستند.
شرکت کاله یا میهن یا شرکت کفش ملی از نمونه‌های موفق اجرای این مسئولیت‌ها هستند.
دیدگاهتان را بنویسید